Artikel:

De Haagse bezuinigingsvoorstellen liggen op tafel. Er is veel politieke bereidheid het mes in ambtelijk vlees te zetten. Iedereen wijst naar iedereen om zelf de dans te ontspringen. De waterschappen zijn hier de sitting ducks. Een bij het publiek onbekende bestuurslaag met een stokoude geschiedenis. Het tegenovergestelde van sexy. Vrouwelijke waterschapsbestuurders willen dat veranderen, zoals hoofdingeland Klazien Hartog van het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier.

door job janssens

de confrontatie

Een waterschapskalender waarop vrouwelijke bestuurders in badkleding uit poldersloten oprijzen?

Voor zover mensen al een beeld hebben bij waterschappen is dat er één van ’n oubollig mannenbolwerkje. In die zin vonden de vrouwelijke bestuurders van de waterschappen in Nederland het hoog tijd om een ander beeld op te roepen. Er zijn 26 waterschappen met 137 vrouwen in het bestuur op een totaal van 764. Het is geen ludieke actie. Vrouwen blijken goed in besturen. Een kalender zie ik alleen zitten als er stoere mannen op staan die met ontbloot bovenlichaam sloten graven.

Waterschapstaken kunnen best door provincie, rijk en gemeente worden overgenomen.

Nee dus. Al was het alleen al omdat het waterschap door zijn eigen systeem van belastingheffing geen keuze hoeft te maken tussen de aanleg van een sporthal of een dijkversteviging. Onze focus op ‘waterbeheersing’ heeft er voor gezorgd dat wij nu in de best beveiligde moerasdelta ter wereld leven. Het heeft ons sinds 1953 behoed voor catastrofes. Nu roepen politici stoer, Mariëtte Hamer voorop, dat de waterschappen best kunnen opkrassen. Alsof waterbeheersing een klusje is dat een ander er ook wel even bij kan doen. De trend van schaalvergroting binnen het algemeen bestuur is funest voor organisaties zoals de onze die belast zijn met een zeer specifieke, uiterst vitale taak. Dit is werk waar je letterlijk bovenop moet zitten. Je moet je eigen gebied waterstaatkundig door en door kennen. Op afstand moeten besturen zou dodelijk zijn.

Het wegschrappen van een hele bestuurslaag als het waterschap levert veel geld op en vermindert de bureaucratie.

Wij hanteren een eigen belastingsysteem en regelen onze eigen heffingen en vergunningen. Als er stroperige bureaucratie zou zijn, wat ik bestrijd, dan spreidt die zich niet uit binnen allerlei andere bestuurslichamen. Het wegschrappen van een hele bestuurslaag klinkt doortastend. Maar wat levert het concreet op? Nog geen 30 miljoen euro. En de uitvoeringsorganisatie zal dan elders moeten worden ondergebracht. Hoeveel geld zal dat gaan kosten?

Het democratisch gehalte van het waterschap is een farce. Een superlage verkiezingsopkomst. Het leeft niet bij de burger.

Het waterschap is oorspronkelijk een boerenorganisatie. Steeds minder boeren en steeds meer burgers raken bij het werk van het waterschap betrokken. Maar inderdaad, een stadsbewoner op drie hoog denkt vaak dat het waterschap een organisatie is die ‘iets doet’ op het platteland. Dat beeld zijn we aan het veranderen. Dat gaat niet van vandaag op morgen. Door de duidelijke begrenzing van ons werkterrein kunnen wij werken als een collegiaal bestuur. Wij vechten elkaar niet de tent uit over budgetten. Bij ons spelen zich geen relletjes af. Wij doen ons werk. Dat maakt ons voor de pers oninteressant. Het goede nieuws is dat er geen dijken doorbreken en goed nieuws is geen nieuws. Ons succes dreigt ons noodlottig te worden.

Dijken bouwen en waterstaatkunde is mannenwerk.

Dat is pas een stoffig standpunt. Mijn nichtje is vrachtwagenchauffeur. Ik vind het niet erg om met mijn kaplaarzen door de modder te waden om me op de hoogte te stellen van een nieuwe, slimme stuw.

Het waterschap vindt zijn oorsprong in de Middeleeuwen. Het is hopeloos verouderd en past niet langer in een modern bestuurde samenleving.

Het is een misvatting om te denken dat alles wat oud is automatisch is uitgerangeerd. Onze geschiedenis is juist onze kracht. Wij zijn verankerd in onze verzorgingsgebieden. Er werken bij ons veel jonge mensen en vrouwen in het bestuur. We zijn juist erg van deze tijd.

U vreest voor de veiligheid van Nederland als het waterschap verdwijnt. Bangmakerij om uw voortbestaan veilig te stellen.

Als morgen de waterschappen worden opgeheven dan breken overmorgen echt de dijken niet door. Toch is de veiligheid van Nederland wel degelijk in het geding. Algemene bestuursorganisaties die ons werk straks gaan overnemen zullen keuzes moeten maken tussen het financieren van een dijkverzwaring en het neerzetten van lantaarnpalen. Als wij over straat lopen, valt ons op dat door de bijna subtropische regenbuien de waterkolken het niet kunnen bijbenen. Waterberging, het loskoppelen van regenwaterafvoer van riolering… we zijn er al lang mee bezig. Het feit dat wij al meer dan een halve eeuw als laagst gelegen land van Europa geen doden door overstroming hebben gehad, is rechtstreeks te danken aan de waterschappen. Uit Engeland en Frankrijk komen ze bij onze unieke organisatie kijken. Dat hebben ze thuis niet. Hoe komt het toch dat die Hollanders zo succesvol hun waterige omgeving beheersen? We zitten nu in een ironische situatie. De landen om ons heen nemen ons waterschapssysteem over op het moment dat wij het zelf de nek om willen draaien. Klazien Hartog: ,,De landen om ons heen nemen ons waterschapssysteem over op het moment dat wij het zelf de nek om willen draaien.”

Foto’s Dirk Jongejans